Okrutne bachanalia

A. Mantegna, Bachanalia

Współcześnie bachanaliami nazywamy na ogół wesołą hulaszczą zabawę suto zakrapianą alkoholem, której uczestnicy nie stronią od flirtów i umizgów.

W starożytności bachanalia był rodzajem sekretnego misterium, któremu towarzyszyły praktyki wywołujące sprzeciw i odrazę. Z tego powodu w 186 roku przed Chrystusem zostały zakazane przez rzymski Senat.

Obrzędy zwane bachanaliami miały zamknięty charakter. Mogły w nich uczestniczyć tylko osoby, które zostały zaproszone i przeszły budzącą grozę inicjację. Jej okrutny charakter został opisany przez rzymskiego historyka Tytusa Liwiusza w "Dziejach Rzymu od założenia miasta." Kandydat do udziału w misteriach nie mógł mieć więcej niż dwadzieścia lat. Dziesięć dni przed ceremonią powinien oddać się postom i zachować wstrzemięźliwość. Dziesiątego dnia wieczorem wraz z opiekunem udawał się na ucztę. Najpierw dokonywał rytualnego oczyszczenia, potem był wprowadzany do tzw. sanktuarium. Wewnątrz niewielkiej sali znajdował się zawodzący pieśni chór, bębniści i cymbaliści. Otaczali kręgiem środek, w którym znajdowali się kapłani. To oni poddawali kandydata seksualnym praktykom. Krzyki zaatakowanego człowieka nie mogły być słyszane, gdyż zagłuszali je wspomniani wyżej uczestnicy rytuału. Człowiek, który przeszedł taką inicjację, w kolejnych misteriach sam stosował przemoc wobec nowicjuszy. Ten, który się opierał i groził zdradzeniem tajemnicy władzom Rzymu, był składany Bachusowi w ofierze.

Rzymski historyk dodawał, że w trakcie misteriów oszołomieni winem i muzyką uczestnicy oddawali się najbardziej perwersyjnemu zepsuciu i występkom. Źródłem zgorszenia były zarówno kobiety jak i mężczyźni poddający się rozpuście i wymuszający ją na innych uczestnikach.

Uczestniczący w bachanaliach dopuszczali się także szantaży, fałszerstw i morderstw. Powiadomieni o charakterze misteriów konsulowie rzymscy i Senat zakazali mieszkańcom imperium udziału w zbrodniczych rytuałach pod groźbą kary śmierci. Ukarano 7000 osób.

Wspomnienie bachanaliów przetrwało w kulturze ponad dwa tysiąclecia. Na ogół przedstawia się je jako dobrą zabawę i wstydliwie pomija zbrodniczy charakter wbrew źródłom historycznym.