Czasownik 2

Poznasz trzy tryby czasownika: orzekający, rozkazujący i przypuszczający. Dowiesz się, jak rozpoznać czasowniki użyte w każdym z wymienionych trybów oraz jakie mają znaczenie.

Tryby czasownika bez tajemnic. Ciąg dalszy informacji o tej części mowy, szczegółowe wyjaśnienia i przykłady.

W trzech zdaniach powyżej znajdziesz wszystkie trzy tryby czasownika.

Tryb orzekający używany jest wtedy, gdy oznajmiamy informujemy o jakichś czynnościach, które odbyły się, odbywają się, lub będą się odbywać. W zdaniu: „Łatwo zrealizujesz to marzenie”, czasownik „zrealizujesz” występuje w trybie orzekającym.

Trybu rozkazującego używamy wówczas, gdy wydajemy komuś polecenie, prosimy o coś, doradzamy. W zdaniu „Ucz się i pracuj ciężko i niech mi mysz komputerowa palce ogonem przytrzaśnie, jeśli Ci się nie uda.” czasowniki „ucz się”, „pracuj” mają formę trybu rozkazującego. W tym zdaniu mamy jeszcze jedną formę trybu rozkazującego„niech przytrzaśnie”. Obok czasownika występuje w niej wyraz „niech”, może pojawić się także „niechaj”.
Przykłady użycia trybu rozkazującego z wyrazem „niech”:
1 osoba liczby pojedynczej: „niech stracę”,
3 osoba liczby pojedynczej lub mnogiej: „niech żyje prezydent”, „niech żyją młodzi”.

I wreszcie tryb przypuszczający. Form trybu przypuszczającego używamy wtedy, gdy:
- mówimy o czynności przypuszczalnej i możliwej do spełnienia, np.: „Gabriela chciałaby zostać prymuską.”
- mówimy o czynności przypuszczalnej i niemożliwej do spełnienia, np.: „Jeremiasz chciałby zostać królewiczem”
- mówimy o życzeniach, np.: „Nauczycielka życzyłaby sobie grzecznych uczniów.”

Cechą charakterystyczną trybu przypuszczającego jest partykuła „by”, która może pojawić się w kilku miejscach:
- między tematem, czyli niezmieniającą się w trakcie odmiany częścią czasownika
a zmieniająca się końcówką, np.: „chciał-by-m”, „chciał-by-ś”.
- przed czasownikiem, np.: „Chętnie bym zagrał.”
- w złożonych formach czasownika, np. „Byłbym o tym zapomniał.”

Sprawdź, czy zapamiętałeś.
Określ tryb czasowników: uczył się, myśli, rozwiąże.
Odpowiedź: tryb orzekający.

Rozpoznaj tryb czasowników w zdaniu: ”Gdybyś się uczył, trenowałbyś myślenie i rozwiązałbyś test poprawnie. 

Odpowiedź: czasowniki użyto w trybie przypuszczającym.

Rozpoznaj tryb czasowników: sprawdź, niech sprawdzą. 

Odpowiedź: tryb rozkazujący.