Metafory, inaczej przenośnie

Dowiesz się, jak rozpoznać metaforę w wypowiedzi, w jakich sytuacjach komunikacyjnych używać metafor, a w jakich nie powinniśmy tego robić.

Z metaforami mamy do czynienia wtedy, gdy do nazwania czegoś używamy słów oznaczających generalnie coś innego, ale mających pewien związek z rzeczami, o których mówimy.

Materiał zawiera przykłady metafor i wskazówki, jak je interpretować.

„Uśmiech losu”, „niebo w gębie”, „zakazany owoc” to metafory zwane inaczej przenośniami. Z metaforami mamy do czynienia wtedy, gdy do nazwania czegoś używamy słów oznaczających generalnie coś innego, ale mających pewien związek z rzeczami, o których mówimy.

Uśmiech – to wyraz twarzy, który pojawia się, w przyjemnych chwilach, ;„uśmiech losu”, to inaczej szczęście. To przenośnia, los jest pojęciem abstrakcyjnym, a pojęcie się nie uśmiecha.
Wyrażenie „zakazany owoc” w sensie dosłownym oznacza owoc, którego nie wolno zrywać, w znaczeniu przenośnym, czynność, której wykonanie jest zabronione.
„Niebo w gębie” to przenośnia, która oznacza błogość, nadzwyczajną przyjemność, związaną z jedzeniem.

Przytoczone przykłady to metafory językowe, które używane są w mowie potocznej, na co dzień. Pozwalają one określić rzeczywistość bardziej precyzyjnie i ładniej. Metafor używamy wtedy, gdy dostępne dosłowne zasoby języka są niewystarczające do tego, by oddać treść i emocje, które chcemy przekazać rozmówcy, słuchaczowi, czytelnikowi.

Dużą liczbę osób skupionych na niewielkim obszarze możemy określić jako „tłum” albo metaforycznie jako „mrowisko”. Znaczenie metaforyczne przywołuje wszystkie skojarzenia jakie ma wyraz „tłum” oraz dodatkowo element dynamiki, zorganizowanego ruchu osób. Jednym wyrazem użytym w znaczeniu przenośnym możemy oddać treść, którą inaczej moglibyśmy przekazać używając wielu słów „tłum ludzi poruszających się na pozór bezładnie, w wielu kierunkach”. Użycie metafory daje więc wiele korzyści. Wypowiedź jest krótsza i bardziej precyzyjna.

Problem z metaforami dotyczy sytuacji, kiedy ich użycie utrudnia zrozumienie tekstu. Podstawowymi funkcjami języka są funkcje: komunikatywna i poznawcza. Jeśli zrozumienie metafory nastręcza trudności, odbiorca może zrozumieć tekst opacznie, źle, wbrew intencjom nadawcy. W pewnych zabawowo-rozrywkowych sytuacjach wieloznaczność metafor jest zaletą, np. gdy interpretujemy utwór literacki. Możemy wtedy do woli bawić się w odgadywanie, co autor miał na myśli.
Kiedy tekst dotyczy poważnych spraw, używajmy wyrazów w ich dosłownym znaczeniu, aby zostały właściwie zrozumiane. W codziennej komunikacji także warto używać metafor w sposób umiarkowany.

Sprawdź, czy zapamiętałeś.
Wskaż metaforę w wypowiedzi.

Ogłoszenie przez premiera Grecji referendum w sprawie przyjęcia pakietu pomocowego i programu drastycznych oszczędności było potężnym ciosem dla rynków finansowych w USA.

Odpowiedź: ”potężny cios dla rynków finansowych” to metafora.