Rodzaje wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi

Poznasz wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. Dowiesz się, po co wprowadzono znaki interpunkcyjne.

Językoznawcy przyjmują optymistycznie, że mówimy i piszemy po to, by osiągnąć jakiś cel. Cel determinuje formę naszych wypowiedzi. Wypowiedzi mogą być oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe. To jaką formę przybiorą, zależy od intencji nadawcy.

Jeśli chcesz opowiedzieć o czymś lub o kimś, poinformować o faktach, używasz wypowiedzeń oznajmujących, np. „Jest słonecznie.”, „Jutro mam randkę.”, „Wiedźmin to ulubiona gra Antka”. Na końcu zdań i równoważników zdań oznajmujących na ogół jest kropka.

Jeśli chcesz się czegoś dowiedzieć, zapytać o coś, używasz wypowiedzeń pytających, np. „O której godzinie kończysz lekcję?”, „Zatańczysz? . „Masz odpowiedzi?”. Na końcu takich wypowiedzeń występuje znak zapytania.

Wypowiedzenia rozkazujące wyrażają polecenia, np. „Zjedz cały obiadek!”, nakazy „Najpierw masz odrobić lekcje, a dopiero potem możesz grać!”, zakazy „Koniec z grami!", prośby „Prosimy o zachowanie ciszy.” Takie wypowiedzenia zakończone są wykrzyknikiem lub kropką.

Niektórzy językoznawcy wyróżniają jeszcze wypowiedzenia wykrzyknikowe, wyrażające emocje osoby, która je stosuje np. „Gooooool!”. Takie wypowiedzenia kończą się wykrzyknikiem.

Niekiedy, a mówiąc szczerze często, zdarza się, że w zdaniu lub w równoważniku zdania odnajdziesz kilka intencji np. „Ile czasu można odrabiać lekcje?”. Jest to pytanie, ale także wypowiedź wykrzyknikowa wyrażająca zniecierpliwienie i być może polecenie skończenia pracy.

W codziennej komunikacji cel wypowiedzenia rozpoznasz po intonacji wypowiedzi.
W określenie celu wypowiedzi pisanych pomagają znaki interpunkcyjne. W określeniu intencji nadawcy, który komunikuje się za pomocą nowoczesnych narzędzi takich, jak komputer czy telefon komórkowy bardzo pomocne są tzw. emotikony, w uproszczony sposób oddające emocje. Niestety emotikonów używać można tylko w korespondencji nieformalnej. Jeśli chcesz być odebrany, jako osoba budząca zaufanie, nie stosuj ich w pismach oficjalnych.

Sprawdź, czy zapamiętałeś.;

Wymień rodzaje wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi:

Odpowiedź: oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe.