Zdania złożone podrzędnie i zdania złożone współrzędnie.

Dowiesz się, jak rozpoznać zdanie złożone i jak odróżnić zdanie złożone podrzędnie od zdania złożonego współrzędnie.

Zdanie to takie wypowiedzenie, w którym znajdziesz czasownik w formie osobowej.
Jeśli w zdaniu znajdziesz jeden czasownik w formie osobowej, jest to zdanie pojedyncze.
Jeśli w zdaniu znajdziesz kilka czasowników w formie osobowej, jest to zdanie złożone.

Przykłady:

„Denis i Pamela pojechali surfować do Władysławowa”.
W tym wypowiedzeniu znajdziesz dwa wyrazy oznaczające czynności: „pojechali” i „surfować”. W czasowniku „pojechali” można określić osobę, która wykonuje czynność. To 3 osoba liczby mnogiej. „Surfować” to nieosobowa forma czasownika, bezokolicznik. Mamy więc w zdaniu jeden czasownik w formie osobowej, jest to zatem zdanie pojedyncze.

„Denis i Pamela plażują i surfują we Władysławowie.”
W tym zdaniu znajdziesz 2 czasowniki w formie osobowej „plażują” i „surfują”. Jest to zdanie złożone. To wypowiedzenie można byłoby podzielić na dwa zdania pojedyncze:„Denis i Pamela plażują.”, „Surfują we Władysławowie”. Oba zdania składowe są tak samo ważne, uzupełniają się. Tworzą razem zdanie złożone współrzędnie. Łączy je spójnik i.

Inny przykład.
„Denis cieszy się, że Pamela surfuje we Władysławowie”. W tym zdaniu mamy dwa czasowniki w formie osobowej, 3 osoby liczby pojedynczej: cieszy się, surfuje. Jest to więc zdanie złożone. Dwa zdania składowe łączy spójnik „że”. Jest to zdanie złożone podrzędnie. Dlaczego? Jest to zdanie złożone podrzędnie, ponieważ między dwoma zdaniami składowymi można postawić pytanie. Denis cieszy się, z jakiego powodu?;że Pamela surfuje.

„Pamela cieszy się, że jest z Denisem.” W tym zdaniu mamy dwie osobowe formy czasownika „cieszy się” i „jest”. To forma 3 osoby liczby pojedynczej. Zdanie składa się z dwóch zdań składowych, pomiędzy którymi można postawić pytanie. Pamela cieszy się dlaczego?, że jest z Denisem. Jest więc to zdanie złożone podrzędnie.

Możesz spotkać się z dłuższymi trójczłonowymi zdaniami złożonymi, które są zarówno podrzędnie jak i współrzędnie złożone, np.:
„Denis i Pamela pojechali do Władysławowa i zamieszkali na ekskluzywnym polu kempingowym, bo tam rosły poziomki”. W tym zdaniu znajdziesz trzy osobowe formy czasownika „pojechali”, „zamieszkali”, „rosły”. Pierwsze zdanie składowe łączy się z drugim za pomocą spójnika „i”. Zdania te się uzupełniają, są równorzędne, a stosunek między nimi jest stosunkiem współrzędnym. Między zdaniem drugim a trzecim można postawić pytanie gdzie?.”….zamieszkali na ekskluzywnym polu kempingowym, dlaczego? Bo tam rosły poziomki.

Sprawdź, czy zapamiętałeś.

Powiedz, które z dwóch zdań jest zdaniem złożonym współrzędnie, a które zdaniem złożonym podrzędnie.
„Przyszła Pamela, a Denisa nie było w namiocie.”
„Pamela przyszła do namiotu, bo Denisa tam nie było”.

Odpowiedzi
Pierwsze zdanie to zdanie złożone współrzędnie.
Drugi zdanie to zdanie złożone podrzędnie.