Zdanie pojedyncze i jego części

Dowiesz się, co to jest zdanie, jakie zdanie nazywamy zdaniem pojedynczym. Poznasz części zdania: orzeczenie, podmiot, przydawkę, dopełnienie, okolicznik.

„Bardzo atrakcyjny Zygfryd kocha się w Czesi na zabój” To wypowiedzenie jest zdaniem, bo znajdziesz w nim czasownik w formie osobowej. „Kocha się” to czasownik w 3 osobie liczby pojedynczej. Czasownik w formie osobowej pełni w zdaniu funkcję orzeczenia.

Przeczytaj zdanie jeszcze raz i sprawdź ile ma orzeczeń.
„Bardzo atrakcyjny Zygfryd kocha się w Czesi na zabój.” W tym zdaniu jest tylko jedno orzeczenie, jest to więc zdanie pojedyncze.

Obok orzeczenia najważniejszą częścią zdania jest podmiot, czyli sprawca czynności lub stanu. Podmiot odpowiada na pytania kto? co? W naszym zdaniu podmiotem jest Zygfryd. Kto? Zygfryd, co robi? kocha się.

W zdaniu wyróżniamy jeszcze przydawki, dopełnienia i okoliczniki.
Przydawka odpowiada na pytania jaki? jaka? jakie?, czyj?, czyja?, czyje?, który?, która? które?, ile? Przydawka jest określeniem podmiotu.
Zygfryd, jaki? atrakcyjny. W naszym zdaniu przydawką jest „atrakcyjny”.

Dopełnienie to część zdania określająca orzeczenie. Oznacza przedmiot, do którego odnosi się czynność. Kocha się, w kim? w Czesi. Wyrażenie „w Czesi” jest dopełnieniem w naszym zdaniu.

Okolicznik to część zdania określająca okoliczności, sytuację, stopień czynności. Okolicznik jest określeniem orzeczenia.
Kocha się, jak? na zabój. „Na zabój” to okolicznik w naszym zdaniu.

Okoliczniki mogą być też określeniami przymiotników i przysłówków. Określają wtedy stopień właściwości jakiegoś przedmiotu, czynności lub stanu.
Zygfryd jaki? atrakcyjny jak? bardzo. „Bardzo” to też okolicznik.

Zdanie musi mieć orzeczenie. Podmiot, przydawka, dopełnienie, okolicznik mogą pojawić się w zdaniu, ale muszą.

Sprawdź czy zapamiętałeś.

Wskaż orzeczenie, podmiot, przydawkę i okolicznik w zdaniu:

„Nadobna Dulcynea myśli nieustannie o miłości.”

co robi? myśli – „myśli” to orzeczenie,
kto? Dulcynea – „Dulcynea” to podmiot,
Dulcynea jaka? nadobna – „nadobna” to przydawka,
myśli o czym? o miłości – „o miłości” to dopełnienie,
myśli jak? nieustannie – „nieustannie” to okolicznik