Jan Kochanowski, "Treny" - cykl

Dowiesz się, co to jest tren. Jaki jest biograficzny kontekst powstania "Trenów" Jana Kochanowskiego, jak zbudowany został cykl utworów.

Po śmierci swojej córki Urszuli Jan Kochanowski pisze cykl wierszy o charakterze żałobnym. Ból po stracie dziecka wyraża w „Trenach”. Tren to utwór poetycki poświęcony osobie zmarłej, opiewający jej dokonania, zalety charakteru.

W starożytności treny poświęcano osobom dostojnym i zasłużonym. Kochanowski dedykował je 2,5-letniej dziewczynce. To świadczy o renesansowym indywidualizmie poety. Także styl utworów Kochanowskiego różni się od starożytnych wzorców. W miejscu podniosłej potoczystości występuje niepokój, niedookreślenia, jakby rwany rytm wypowiedzi. „Treny” Kochanowskiego wyrażają cierpienie, ból, rozpacz, żal, kryzys światopoglądowy, bunt wywołany dramatycznym wydarzeniem wreszcie pełen rezygnacji smutek. Nie ma w nim miejsca na renesansowy optymizm, stoicki spokój, wiarę w opiekę Boga, jego dobroć i miłosierdzie. Podmiot liryczny, czyli osoba, która wypowiada się w utworze, przywołuje zdobytą wiedzę i mądrość, aby zrozumieć wyroki losu.

Cykl „Trenów”składa się z 19 utworów. Dwa pierwsze wyrażają cierpienie po stracie dziecka. W kolejnych rozpacz narasta. Najbardziej dramatyczne, pełne buntu są utwory 9, 10, 11, w których renesansowy porządek świata runął, jak domek z kart. W kolejnych trenach następuje stopniowe ukojenie i w końcu pogodzenie się z losem, ludzkim losem. Podmiot liryczny zostaje we śnie pocieszony przez zmarłą matkę, która pojawia się z Urszulą na ręku i tłumaczy zbolałemu ojcu, że dziecko uniknęło cierpień życia, a zyskało spokój i życie wieczne. A on, tak jak człowiekowi przystało, z godnością powinien przyjąć wyroki Pana. Taki układ cyklu zgodny jest z antycznym wzorem budowy trenu. W Trenach odzwierciedlona zostaje renesansowa konwencja polegająca na korzystaniu zarówno z motywów antycznych jak i biblijnych.

Treny zbudowane są z 12-sylabowych wersów (5+7). Taka budowa nadaje im charakterystyczny, rwany charakter.

Sprawdź, czy zapamiętałeś. Odpowiedz na pytania.

Z ilu utworów składa się cykl „Trenów” Jana Kochanowskiego?

Odpowiedź: cykl zbudowany jest z 19 wierszy.

Komu Kochanowski poświęcił cykl Trenów?

Odpowiedź: zmarłej córce Urszuli.