Juliusz Słowacki, "Kordian", Prolog

Poznasz streszczenie tej części dramatu. Dowiesz się, jakie koncepcje literatury narodowej ścierały się ze sobą w romantyzmie, dlaczego derwisze kręcą się w tańcu wokół własnej osi i co mają wspólnego z Mickiewiczem. O mistycyzmie, mesjanizmie i winkelriedyzmie w dramatach romantycznych ("Kordian", "Dziady")...

Pierwsza osoba prologu zwraca się do Boga. Prosi o sen dla narodu zmęczonego walką. Sen ma nieść pocieszenie i zapomnienie. Powinien trwać aż do dnia zmartwychwstania. Poeta prosi Boga, by zamiast dręczyć naród, na niego poetę zesłał wszystkie męki i łzy, a potem wręczył mu trąbę anielską, symbol siły słowa. W zastępstwie Boga poeta wskazywałby tych, którzy powinni stanąć przed Panem i tych, którzy zasłużyli na klątwę. Słowo poety miałoby moc kruszenia rzeczy niezniszczalnych i wznoszenia trwałych pomników. Poeta ucieleśniałby ducha Apokalipsy. Przed nim inni powinni paść na kolana i bić czołem pokłony. Jest bowiem pierwszy i będzie ostatni.

Druga osoba w prologu drwi z wypowiedzi pierwszej. Twierdzi, że jej zapał, przypomina aktywność tureckiego derwisza. Derwisze to muzułmańscy mnisi słynący
z charakterystycznego tańca wokół własnej osi. Wierzą, że naśladowanie ruchu ciał niebieskich wzmaga miłość, jaką ludzka dusza powinna darzyć Boga. Tureccy derwisze słyną dodatkowo z uprawiania mistyki liter. Literom i cyfrom oraz ich zapisom przypisują treści prorocze. Wierzą, że znaki są symbolami istotniejszych spraw.
Drugi głos w prologu próbuje wyjaśnić i ośmieszyć tajemniczą siódemkę, która pojawia się w pierwszej wypowiedzi. 7 złocistych lichtarzy to siedem bogatych miast, w których życie spędza wygnaniec. Siwe włosy to nie symbol wieku, a zgryzoty, 7 gwiazd w ręku to symbol siedmiu myśli, olśniewających przez jeden dzień. Broń w ustach to nic innego jak „sztylet słowa”, który zabija ludzi głupich lub… wrogów.

Trzecia osoba prologu wygania ze sceny dwie poprzednie. Domaga się urny z prochami narodu i wierzy, że może go wskrzesić, obudzić rycerzy.

Historycy literatury dopatrują się w „Prologu” polemiki Słowackiego z mickiewiczowską koncepcją literatury i poety, zastępcy/następcy Boga na ziemi, mesjasza, gotowego zbawiać świat i ustanawiać porządek świata poetyckim słowem. Niektórzy twierdzą nawet, że w opozycji do Mickiewicza, Słowacki przedstawił w tym fragmencie własną koncepcję poezji narodowej, która opierając się o rodzime wartości i tradycje rozbudzi nadzieje i ducha walki o niepodległość.

Sprawdź, czy zapamiętałeś. Odpowiedz na pytanie.
Co jest tematem wypowiedzi trzech osób pojawiających się w ”Prologu”?

Odpowiedź: poezja narodowa i rola poety.