Z pasją o szewskiej pasji

Bartolomeo Manfredi, Mars pokonuje Kupida

Pasja jest wyrazem wieloznacznym, używanym do określenia kilku skrajnie odmiennych uczuć o ogromnym natężeniu.

Wyraz został zapożyczony z łaciny. Zapisano go po raz pierwszy w polskim tekście w XVI wieku. Wówczas używany był wyłącznie w religijnym kontekście. Nazywał cierpienie i mękę Chrystusa. Z czasem jego znaczenie zostało rozszerzone i pasją zaczęto nazywać nabożeństwa wielkopostne poświęcone rozpamiętywaniu męki Pańskiej oraz dzieła sztuki związane z kultem, np. mały krzyżyk nazwano pasyjką, utwór muzyczny poświęcony cierpieniu Chrystusa pasją.

Od początku XVIII wieku wyraz zaczął być używany także w znaczeniu bardzo dużego zaangażowania w robienie czegoś, co się bardzo lubi robić. Językoznawcy dopatrują się tu wpływów francuskich. I tak zaczęto mówić o pasji naukowej, pasji do flirtowania, zabawy z pasją. Lubiano grywać w karty pasjami i z pasją zajmować się przyjemnościami.

W XIX wieku wyrazem pasja określano także silny niepohamowany gniew, wściekłość, furię. Wówczas pojawiły się w języku polskim takie związki frazeologiczne jak wpadać w pasję i doprowadzić kogoś do pasji.

Szewska pasja to wyrażenie, które odwoływało się do społecznego doświadczenia użytkowników języka. Otóż szewcy mający częsty kontakt z klejami i chemikaliami, niestroniący dodatkowo od alkoholu, narażeni byli na skutki działania mieszanki tych substancji. Uchodzili za osoby, które nie potrafią zapanować nad negatywnymi emocjami i dopuszczają się aktów przemocy wobec bliskich.