Nie bez kozery

     Theodor Rombouts, Gracze

Jak pewnie się orientujesz, fraza "nie bez kozery" znaczy tyle, co "nie bez przyczyny", "nie bez powodu" i używana jest wówczas, gdy wyjątkowo chcemy podkreślić, że jakieś działanie podjęte zostało z premedytacją i z nadzieją na osiągnięcie konkretnego celu.

Frazeologizm wywodzi się z gier karcianych. Kozerą niegdyś nazywano dzisiejszy atut, czyli kartę, która gwarantuje graczowi przewagę, a nawet wygraną. Polszczyzna znała także słowo "kozer". Określano nim gracza i szulera. Mikołaj Rej w "Zywocie człowieka poczciwego" pouczał: "Tracą czas opilcy, ożralcy, kozerowie".

Aleksander Bruckner w "Słowniku etymologicznym" wywodził "kozerę" od "kozy" i zwracał uwagę, że na Rusi, skąd słowo zapożyczone zostało do polszczyzny, czasownik "kozyrit" znaczy "stawiać się hardo". Od tego znaczenia blisko już jest do współczesnego nam "robić coś nie bez kozery".