Kręta ortograficzna droga pasożyta

 Rutland Psalter, rycina, XIII w.

Z pewnością zauważyłeś, że w polszczyźnie istnieje wiele wyrazów, których pisownia wymyka się regułom ortograficznym wynosząc wyjątki ponad zasady. Także znajomość etymologii, czyli pochodzenia wyrazu, bardziej utrudnia niż ułatwia poprawne zapisanie słowa. Pokrętną ortograficzną ścieżkę przemierzył na przestrzeni dziejów wyraz pasożyt.

Słowo jest złożeniem utworzonym od dwóch wyrazów: paść się i rzyć. Oznacza organizm, darmozjada, który pasie się na rzyci. Rzyć jest archaizmem niegdyś oznaczającym miękką, tylną część ludzkiego ciała. Z czasem słowo zostało uznane za zbyt frywolne, nieprzyzwoite, wulgarne wręcz i zastąpiono je wyrazem tyłek.

Gdy w 1936 roku językoznawcy weryfikowali reguły ortograficzne i zapis wielu słów, wyraz rzyć był praktycznie nieużywany. Językoznawcy zdecydowali, że w wyrazie pasożyt pojawi się ż w miejscu etymologicznie uzasadnionego rz. By wesperzeczeć decyzję przytaczano argument semantyczny. Pasożyt to ktoś, kto pasie się cudzym kosztem, cudzym życiem, a w życiu występuje ż.