Łajza

H. Bosch, Włóczęga

Łajza nie jest określeniem pochlebnym. Stosuje się je obecnie w języku potocznym w kilku znaczeniach. Aż cztery z nich mają wydźwięk pogardliwy. Łajzą nazywamy:
1. człowieka niewiele wartego, byle kogo, łachudrę, łachmytę, wszarza, zero,
2. człowieka często i długo przebywającego poza domem bez konkretnego celu i przyczyny, łazęgę, włóczęgę, włóczykija,
3. człowieka niechlujnego i brudnego, flejtucha, fleję, obszarpańca,
4. człowieka niezdarnego i pozbawionego energii, ciapę, ciamajdę, ciemięgę, fajtłapę.

"Łajza" jest wyrazem zapożyczonym, który przywędrował do nas z Niemiec za pośrednictwem języka Jidisz i na dobre zadomowił się w polszczyźnie w pierwszej połowie XX w. "Łajzę" utworzono od niemieckiego słowa "Läuse", czyli wszy, które pod względem fonetycznym jest bliskie "Łajzie". Językoznawcy przypuszczają, że początkowo wyraz używany był w zwrotach "łażą jak łajzy", czyli "łażą jak wszy".